Maandag 25 mei 2009     Eindhoven - Schiphol - Frankfurt - Casablanca
Afgesproken elkaar te ontmoeten op perron 5 van het station. We zouden dan de trein van 15.15 uur nemen, deze reed rechtstreeks naar Schiphol.

We konden daar snel met het E-ticket inchecken. Bij Sjan haperde dit even maar kwam goed. Inkopen gedaan, koffie gedronken etc. en om 20.00 uur vertrokken we naar Frankfurt. In Frankfurt ging het er rommelig aan toe maar uiteindelijk landden we 1.00 uur plaatselijk tijd in Casablanca. De koffer van Corrie, een medereizigster was niet meegekomen en daardoor duurde het vertrek naar ons hotel wat langer, maar uiteindelijk lagen we circa 2.00 uur op bed.

Dinsdag 26 mei 2009     Casablanca - Rabat
Om 8 uur een frans ontbijtje. Een blokje omgelopen om wat sfeer te proeven en daarna op weg naar de Moskee van Hassan II.

Met een gebedsruimte waar 25.000 gelovigen (mannen) terecht kunnen, is deze moskee het op een na grootste religieuze bouwwerk ter wereld, na de moskee in Mekka.
De vrouwengalerij op de 1e etage, biedt ruimte aan 5000 dames. 2/3 van dit complex is boven zee gebouwd. De prachtig versierde minaret is 200 meter hoog. Twee laserstralen met een bereik van 30 km. geven de richting van Mekka aan. Deze Moskee is een virtuoos staaltje van Marokkaanse bouwkunst met sierstucwerk en zellij-werk. Een beschilderd plafond van cederhout en bekleding van marmer, onyx en travertin voltooien het geheel.
Foto's »

Onderweg naar Rabat een stop gemaakt voor koffie op een aardig terras.
We verbleven in het Balima hotel. Voor dit hotel was een groot terras.
Na een snelle snack op weg naar de Medina. Piet voerde de groep aan en Christ moest als bezemwagen fungeren. Helaas werkte dat niet helemaal zo.

Door de soeks gelopen met al zijn bedrijvigheid. De wit en blauw geverfde huizen in de steegjes van de Kasba zijn grotendeels rond 1700 gebouwd onder de eerste Alawitische heersers.

Tot onze verbazing wilden de meeste Marokkanen niet op de foto!!

Via de Andalusische tuinen kwamen we terecht in café Maure. Het terras, waar we mint thee dronken, bood uitzicht op de medina van Salé en de zee.

Doorgelopen naar de voormalige uitkijkpost, vroeger ter verdediging van deze stad.

Terug in ons hotel een plaatsje gezocht op het grote terras en pils besteld. De jongeren, die we al diverse malen tegemoet gelopen waren tijdens hun protestmars tegen de werkeloosheid, stonden nu voor het gemeentehuis; na een half uurtje was de betoging voorbij.
Gezamenlijke maaltijd; voor het eerste werden de Tajines uitgeprobeerd.
Foto's »

Woensdag 27 mei 2009      Rabat - Chefchaouèn
Necropolis van Chella;
de toegang tot de dodenstad is door de Bab Zaer, een machtige, Almohadische poort met een hoefijzerboog en 2 torens.
Twee mannen in klederdracht heetten ons welkom middels tromgeluid en dans.

Een pad voerden ons trapsgewijs naar een platform dat een spectaculair uizicht bood op het dal van de Bou Regreg, de Merinidische dodenstad en de ruïnes van de Romeinse stad Sala.

De muren rondom de dodenstad vertonen de okertinten die zo typerend zijn voor het zandsteen van Rabat. Binnen deze muren liggen de ruines van een moskee en verschillende bijgebouwen. In 1755 maakte een aardbeving de stad vrijwel met de grond gelijk. De ruïnes raakten overwoekerd en ooievaars bouwden nesten in de bomen en bovenop de Minaretten.

Prachtige paars bloeiende Jacaranda’s stonden in deze stad.

Mausoleum Mohammed V
Dit complex werd in opdracht van Hassan II gebouwd ter herinnering aan Mohamed V, de vader van de Marokkaanse onafhankelijkheid.
Daarnaast staat de Hassantoren. Deze toren is de onvoltooide Minaret van de Hassan Moskee. Aan de voet van de toren ligt een groot voorhof, deze gebedsruimte is opgedeeld in 21 gangen, gescheiden door lange rijen hoge zuilen met kapitelen. Delen hiervan staan nog steeds overeind en geven een goed beeld van de pracht van het complex.

Koffiepauze en later gebruikten we de lunch in Souk el Arba du Rhab. Ontzettend lekkere brochettes werden op tafel gezet en er was overal altijd verse jus d’orange te koop. De kosten hiervan rezen de pan uit, 3400 dirha
(€ 340,--!). Gerard riep al gekscherend we kunnen wel naar huis, vakantiegeld is op. Uiteindelijk kwamen we uit op 170 dirham. Marokkanen kunnen niet rekenen.

Met diverse fotostops onderweg kwamen we op het einde van de middag aan in Chefchaouèn. Er stond een forse wind, de ramen van ons hotel rammelden behoorlijk in hun sponning.

Met Piet liepen we een rondje door de Kasba, leuke pleintjes, veel eethuisjes en veel theedrinkende mannen. Een hotel ontdekt waar men bier schonk, dus na de rondleiding zaten we in dat hotel en genoten van een pilsje.

Gerard wilde graag met z’n zessen eten. Het duurde een tijdje voordat we een aardig restaurant gevonden hadden waar niemand anders van de groep zat!!
Darcon was een restaurant in een tapijtenzaak en er werd heerlijk eten geserveerd.
Foto's »

Donderdag 28 mei 2009      Chefchaouèn
We gaan wandelen met Abdel Salam, een 75 jarige man, die liep als een kievit zou later blijken. Vertelde onderweg dat hij alles gedaan had wat God verbood in zijn jonge jaren maar nu was hij bekeerd. Rookte en dronk niet meer!! Fungeerde als gids, voornamelijk in Ceuta, het Spaanse gedeelte.

Eerst voerde hij ons door de Kasba langs prachtige, kleine steegjes met blauw witte huisjes. Een blinde man stond langs de muur en vroeg om hulp en Abdel nam hem een tijdje mee en zette hem daarna weer langs de kant omdat wij verder moesten.

Bij de bakker werd gestopt en brood ingeslagen voor de maaltijd bij de Berber familie. Piet was de klos, moest de tas dragen en ook nog voor Dinie zorgen. Daarna werd er nog groente ingekocht en liep de groep weer verder tot een langere rustpauze.

Janny liet me toen zien hoe een panorama foto gemaakt kon worden. Bij de boerderij werd gestopt, een aantal bleven achter op de boerderij. De rest klom nog een eindje verder. Dat stuk was voor de meesten net iets teveel, de vermoeidheid sloeg toe en ik viel over een steen en met mij vielen er nog een paar anderen, niets aan de hand, maar we waren blij terug te zijn.
Foto's »

Op de boerderij kregen we een sobere maaltijd voorgeschoteld maar die smaakte heel goed. Brood met tomaat en komkommer met Marokkaanse soep (hariri) en meloen na.

Ter vermaak voor iedereen werd ik daarna in lokale kledij gehesen en uitgebreid tentoon-gesteld.
Daarna liepen we terug naar het dorp en wees de gids ons een café aan voor een glaasje bier.

Later op de avond liepen Sjan, Liesje en Gerard naar een terras voor koffie en maakten een praatje met de eigenaar. Hij vertelde dat in het café tegenover hem wijn te koop was, dus brachten ze 2 flessen rode wijn mee voor
’s avonds.
We hebben gegeten in restaurant Aladin, smaakte goed en nadien genoten van een glaasje wijn in het hotel.
Foto's »

Vrijdag 29 mei 2009      Chefchaouèn - Volubilis - Moulay Idriss - Fès
Vroeg op, om 7.30 uur vertrokken we naar Volubilis.
Deze antieke stad ligt tegen een driehoekige uitloper van het Zerhoun massief. Volubilis werd een van de belangrijkste steden van Tingitana. In het begin werd de stad bewoond door Christenen en later werd de stad geïslamiseerd door Idriss I.

We zagen aquaducten, afvoergoten, oliepersen, het huis van Venus, het huis van de atleet en een aantal andere huizen met daarin vloermozaïeken.

Ook de triomfboog op de decumanus maximus, welke uitkeek over de graanvelden en olijfbomen.

De Basilica is nog het enige bouwwerk waarvan de imposante ruïnes overeind stonden toen de opgravingen begonnen. Het heeft 3 beuken en 2 apsissen.

Janny, Paul, Gerard en Irene hebben ruim een uur over het terrein gezworven en nadien het terras opgezocht zoals Sjan en Liesje al eerder gedaan hadden. Een sandwich kaas besteld.

Verder reden we naar Moulay Idriss, de heiligste plaats van Marokko. Tot 1912 was het niet-moslims niet toegestaan deze stad te betreden. Vanaf een weg die boven langs liep hadden we een prachtig zicht op de grote Moskee en het graf van Idriss I met zijn groene pannen dak.

Hierna reden we door naar Fès, de koffer van Corrie moesten we voor 5 uur afhalen op het vliegveld. Corrie blij en iedereen met haar.
Tegen 6 uur kwamen we bij hotel la Paix aan, gelegen aan de Avenue Hassan II.

We verheugden ons op een prettige avond nadat we al die terrassen op de Avenue gezien hadden. Na inchecken en opfrissen liepen we de boulevard af en we ontdekten een Pub, waar pils werd geschonken op het terras. De sterk alcoholische dranken moesten binnen worden genuttigd en er werd goed ingenomen door de Marokkanen.

Daarna het restaurant Isla Blanca opgezocht voor een heerlijke vismaaltijd met lekkere wijn en terug naar de Pub waar het nog goed vertoeven was.
Foto's »

Zaterdag 30 mei 2009      Fès
Tijdens het ontbijt sprak een Nederlandse/Amerikaan ons aan. Vond het geweldig om even Nederlands te spreken en dat had hij beslist niet verleerd. Vertelde dat hij in Wageningen had gestudeerd en nog steeds geïnteresseerd was in de landbouw op andere continenten. Inmiddels 80 reisde hij de hele wereld rond. Bedankte ons voor het gesprek, misschien was hij wel heel blij om weer even zijn moedertaal te spreken!!

Onder leiding van een gids, een humorvolle Mohammed, gingen we de Medina verkennen.
De Medina van Fès heeft 9400 straatjes met 400.000 inwoners.
Circa 80.000 winkeltjes en 75 moskeen, zonder gids zouden we verloren lopen.

We begonnen voor het paleis van de Koning, de Koning was aanwezig dit was te zien aan de koninklijke garde die de wacht hield.

We liepen een stukje langs de Joodse wijk, Mellah genaamd.

Daarna met de bus naar een uitkijkpunt zodat we de hele Medina konden overzien, een zee van daken met Minaretten en koepels erboven uitstekend. De Medina kon alleen te voet bezocht worden en voor transport worden paarden en ezels gebruikt.

Als eerste bezochten we een keramiek fabriek. Pottenbakkers waren bezig en daarnaast werden mozaïeken gemaakt. Deze worden ondersteboven ingelegd, met cement bestreken en na drogen omgedraaid in de hoop dat er geen foutjes in zitten maar de motieven voor deze mozaïeken zit bij de werknemers in hun hoofd.

Voordat we de Andalusische wijk inliepen gaf Mohammed aan dat er veel ezels en paarden door de steegjes liepen, dus als we balak, balak hoorden moesten we tegen de muur gaan staan, anders ontstonden er behoorlijke botsingen en lopen ze de mensen omver. Een belevenis op zich.

Sjan redde me van een “gewis” ongeluk want toen kwam er van beide kanten een balak roep en dat had ik zo snel niet in de gaten.

De Andalusische wijk heeft zich niet zo goed ontwikkeld, maar desalniettemin kent deze rustige woonwijk een aantal monumenten waaronder de Medersa Sahrij, een Koranschool, die wordt beschouwd als 2e beste van Fès. Het bassin op de binnenplaats is omgeven door prachtig zellij tegelwerk en houtsnijwerk.
Bij de Bab el Ftouh dronken we koffie op een dakterras en konden op die manier het straatleven bekijken.

Islamieten mogen geen gewone zijden kleren dragen dus maken ze zijde van de agave plant. Veel winkeltjes gezien met rollen agave zijde.

De groenten- en vismarkt was geweldig, muzikanten kwamen voorbij, mensen spraken je aan, we zagen koperslagers, wolverwerkers, houtbewerkers, borduurwerk, weefkunst, sieraden, tapijten, etc. teveel om op te noemen maar heel fascinerend om dit alles te bekijken.
Foto's »

Uiteindelijk kwamen we uit bij de leerlooierij, de tannery.
In een leerwinkel liepen we naar boven, daar kreeg iedereen een tak mint om voor de neus te houden en zo konden we de leerlooierij goed zien zonder dat we al te veel de stank roken.
Het leerlooien is een ambacht met gebruiken van 1000 jaren oud. Het proces veranderd dierenhuiden in zacht en duurzaam leer.

De huiden gaan eerst in kuipen met kalk, daarin worden de huiden geweekt en zo verdwijnen het vlees en de haren. Hierna worden ze gespoeld en gedroogd en worden zachter gemaakt in baden met een vetoplossing.

De natuurlijk pigmenten worden in principe nog steeds gebruikt. Granaatappel, rode kleur; indigo, blauwe kleur etc. Maar tegenwoordig gebruikt men ook chemische verfstoffen.De mensen die hier werken worden niet echt oud, men zegt dat ze 20 jaar van hun leven inleveren.

In een smalle steeg kwamen we langs de Karaouïne Moskee. Niet islamieten mogen niet binnen, alleen binnen kijken. De islamieten halen in deze Moskee hun zegeningen.
Rondom deze moskee liggen de soeks, de hiërarchie wordt bepaald door de waarde van de artikelen die er worden verhandeld. Elk product heeft zijn eigen straat of een deel daarvan wat heeft geresulteerd in een logische, maar ingewikkelde structuur.

De lunch werd gebruikt in een oud paleis, omgetoverd tot een restaurant. De ober kwam afrekenen met een schatkist onder zijn arm!!

Daarna liepen we nog een aantal kleine straatjes en eindigde bij een weverij waar prachtige sjaals te koop waren en die werden veelal uitgebreid bekeken en gepast.

Met de bus reden we naar de ruïnes van een Merinidisch paleis en een necropool. Oude verhalen vertellen van de verwondering over de grootsheid en kleurenpracht van dit complex. Heden ten dage is het een vervallen zootje.

Moe maar voldaan terug naar het hotel, opgefrist en de Pub opgezocht, heerlijk onderuit gezakt genoten van een pilsje.
Het avondeten nuttigden we op de straat. In een sneltreinvaartje werden er stoeltjes en een tafel op straat neer gezet en Liesje en Gerard bestelden voor iedereen frites met vlees. Dinie had zich bij ons aangesloten en vond het ook prima.
Geweldige afsluiting.
Foto's »

Zondag 31 mei 2009      Fès - Meknes - Fès
De zondagochtend werd besteed in Meknès, een van de Koningsteden. Voordat we de Medina indoken dronken we eerst koffie op het El Hedima plein, dit was ooit de hoofdingang van de Koningstad. Paul liet hier ook zijn schoenen poetsen.
Deze Medina was lang niet zo groot dan de Medina in Fès.

In het Palais d’Idriss zagen we bijzondere mozaïeken en lampen. Liesje probeerde hier een kelim te kopen maar iets naar haar zin hadden ze niet ook al deden ze verschrikkelijk hun best.

Een apart gedeelte van de soek was ingeruimd voor de agave zijde. Lange draden werden langs muren gespannen en met een motortje in elkaar gedraaid. Deze “linten” worden gebruikt ter versteviging op blouses of jellaba.
De ijzeren schalen waar met zilverdraad tekeningen werden ingeslagen waren prachtig om te zien maar ook behoorlijk aan de prijs.
Ook hier was fraai houtsnijwerk en mozaïek te bewonderen
Terug naar het terras voor een sandwich en jus d’orange en daarna de bus terug naar Fès.

In de middag hadden we met 9 vrouwen afgesproken om de Hammam te bezoeken. Vol “verwachting” liepen we er naar toe. We moesten 50 dirham betalen p.p. en daar zou dan de massage bij inbegrepen zijn!! Ik wilde geen massage dus betaalde ik 15 dirham.

Bij binnenkomst al meteen grote hilariteit, frans werd er niet gesproken, er werd gewezen dat wij op de vide onze spullen konden leggen. Kluisjes zoals Piet verteld had waren er niet. Sjan en Liesje namen daarom hun tassen mee. In een grote ruimte zaten
4 Marokkaanse dames en wij kregen een hoek toegewezen waar we ons met warm water, uit grote emmers, moesten wassen. Geen warmteplaat om lekker op te liggen.

Daar zaten we dan te lachen en te wachten met af en toe een plons over ons heen. We werden allemaal gescrubd totdat de dame in de gaten kreeg dat ze daarna iedereen een massage moest geven. Janny was aan de beurt en zij kreeg prompt een massage, maar geen scrubbeurt meer. Sjan en ik vroegen toch weer om gescrubd te worden en daarna vonden wij het wel genoeg. Voor een handdoek moesten we 3 dirham betalen!! Dat was steeds dezelfde handdoek die werd weg gehaald bij de vorige gebruiker en daarna moesten we ook nog betalen voor bewaking van de kleren.
Als toerist werden we van alle kanten belazerd. Mijn 2e bezoek aan een Hammam was weer een groot fiasco. Echt geen hammam meer voor mij!!

We kwamen op de terugweg langs de Pub en daar zaten Paul en Gerard en we schoven hierbij aan. Een lekker pilsje en de Hammam was weer vergeten.
Het was druk ’s avonds in Fès, een festival trok vele mensen naar het centrum.
Redelijk op tijd het bed ingedoken, de volgende ochtend zouden we vroeg vertrekken en de klok werd een 1 uur verzet i.v.m. de zomertijd, dus ook een uurtje korter slapen.
Foto's »

Maandag 1 juni 2009      Fès - Erfoud
Na een goed ontbijt vertrokken we om 7.30 uur. Onze eerste stop was in het stadje Iframe, dit stadje wordt vaak gebruikt voor trainingskampen van b.v. voetballers. Het leek op een Zwitsers stadje. Koffie gedronken en wat rond gekeken. Daarna reden we door een cederbos waar zich apen zouden bevinden, helaas niet gezien.

Onderweg diverse fotostops. De lunch werd gebruikt in Midelt, sandwich kaas, vrij droog maar de maag was weer gevuld.

De plaatselijke markt bezocht en weer verder door het Atlas-gebergte, geweldige rotsformaties en oases met groene palmen en kasba’s.

De laatste stop maakten we bij de source bleu de meski. Het blauwe bronwater stroomt uit een grot aan de voet van een rotswand en vormt een natuurlijk zwembad voor de camping in het nabij gelegen palmenbos.

In het hotel in Erfoud was een zwembad aanwezig. Dat was heerlijk want ook hier was het behoorlijk warm.
We zijn bij een nieuw restaurantje, Dardani, gaan eten. Het smaakte iedereen erg goed, behalve mij, ik werd ziek. Meteen na thuiskomst het bed in, airco aan. De anderen zochten nog een terrasje.

Dinsdag 2 juni 2009      Erfoud - Erg Chebbi
Goed geslapen maar wel aan de diaree, teveel abrikozen gegeten!! Na het ontbijt toch weer mijn bed ingedoken, onze kamer werd gebruikt als opslagruimte.
Tot 15.00 uur geslapen, aangekleed. Beneden in de hal wachtte iedereen op de chauffeurs om naar Erg Chebbi te rijden. Ze kwamen een uurtje later, het was veel te heet om daar heen te gaan. Ik weer terug mijn bed in.

Voor in de auto om een beetje comfortabel te zitten en tot mijn verbazing zag ik een aantal fietsende Marokkanen, niet zo vreemd natuurlijk, maar met mijn gedachten bij de woestijn horen daar geen fietsende mensen bij.

Een uurtje later kwamen we bij de zandduinen van Erg Chebbi. Bij zonsondergang vertoonde het zand een scala van subtiele kleuren.

Voor het eten dook ik onze tent in en sliep totdat Gerard mij een bord meloen bracht. Heerlijk, het leek wel of ik uitgehongerd was.

Het eten was volgens de anderen lekker. De feestavond, kampvuur en muziek, doofde uit als een nachtkaars. Er waren kennelijk te weinig belangstellenden. De Franse groep ging na het eten meteen het bed in. Van die lui moet je geen gezelligheid verwachten.
Jammer, de meesten van onze groep hadden toch iets meer verwacht van deze overnachting.
Foto's »

Woensdag 3 juni 2009      Erg Chebbi - Gorges de Dadès
Liesje maakte ons wakker om 7.00 uur, we waren laat. Al het brood was al op maar ik voelde me een stuk fitter. Onze chauffeurs stonden startklaar en om 9.00 uur kwamen we terug in het hotel, we konden daar nog douchen, maar de meesten hielden dat voor gezien. Vanavond een ander hotel met nieuwe mogelijkheden.

Klaar voor een nieuwe reis. Onderweg zagen we veel fietsende Marokkanen, vrouwen in het zwart gekleed, paard en wagens, bedoeïen, veel waterputten. Onze chauffeur zat in een bedoeïen tent en de vraag was of we met z’n allen thee kwamen drinken. Helaas geen tijd voor, we hadden een lange weg voor ons. Bij de 1e koffiestop stonden we verbaasd te kijken. De man die sinaasappelen aan het persen was zette een foto van Willem Alexander en zijn gezin op de voorgrond. Bij nader inzien had hij heel veel Nederlandse kaarten en sprak een beetje Nederlands. Janny zag dat hij ook een kaartje uit Nuenen had en beloofde hem een kaart van Van Gogh op te sturen.

Voor dit restaurant stond een mannetjespalmboom en Piet gaf uitleg hoe de bevruchting plaats vond tussen de mannetjes en vrouwtjesbomen. Dat gaat niet via bestuiving.

Voor circa 40 vrouwtjes is er een mannetjes-boom nodig. De gele stengels worden uit de mannetjespalm geknipt en in de vrouwtjespalm gelegd voor bevruchting. De natuur moet hier dus een beetje geholpen worden.

Als de boom oud wordt, plant de boer er een jonge palm naast en de oude boom sterft dan in circa 3 jaar af. Men gebruikt het levenselixer van deze oude boom voor het maken van een likeur.

Verder reden we door een prachtig, rotsachtig landschap.
Foto's »

Todrakloof, langzaam werden de rotswanden loodrecht en verheven zich 300 meter hoog aan weerszijden van de smalle doorgang. De Wadi Todra stroomt door deze geologische breuk.
Een indrukwekkend geheel zeker toen we de laatste kilometer lopend aflegden.
Stiekem foto’s maken was er niet bij. Zelfs toen we een ezeltje tegen de rotswand fotografeerden kwam er een mannetje om geld vragen. Ja die is gek!!

In hotel Yasmina gebruikten we de lunch, niet geweldig en de vriendelijkheid was ook ver te zoeken. Begrijpelijk dat Djoser hier niet meer overnacht.

Via dezelfde weg reden we de Todrakloof uit tot een uitkijkplatform waar we een geweldig uitzicht hadden over de vallei. Een aantal mooie uitgedoste jongelui stonden met hun kamelen op dit platform. Geld verdienen door zich te laten fotograferen.

Vanaf het plateau boven het stadje Boumalne du Dadès keken we uit over de vruchtbare Dadès vlakte. De loop van de Wadi Dadès waarin veel vegetatie, stak af tegen het rotsachtige landschap. De oevers werden omzoomd door populieren, vijgen-, amandel- en walnoten-bomen.

Ons hotel, Le Vieux Chateau lag praktisch achterin de kloof. Een simpel hotel, met weinig comfort. De 1e avond aten we hier omdat we allemaal goed moe waren.
Foto's »

Donderdag 4 juni 2009      Gorges de Dadès
Janny, Paul, Sjan en ik gingen wandelen in de wadi Dadès onder leiding van een gids. We hadden afgesproken vroeg te vertrekken om een beetje de hitte te mijden. Iedereen stond om 8.00 uur klaar.

Stukje over de weg en toen daalden we af naar een prachtige omgeving met activiteiten van de plaatselijke bevolking, wassen aan de wadi Dadès, snijden van klaver en kruiden, bewerken van het land, kasba’s langs de route, sommigen vervallen en onbewoond, anderen weer prachtig onderhouden. Hier en daar ontdekten we bijenkasten.

Ook nog even een schooltje binnen gewandeld. We zagen veel noten-, amandel- en vijgenbomen die boden regelmatig schaduw. In het water waren de kikkers druk bezig, overal gekwaak. De oleanders bloeiden in grote getalen langs het water. We genoten volop van deze tocht en we kwamen uiteindelijk terecht bij hele vreemde rotsformaties, sommigen lijken te zijn samengedrukt als de vingers van een mensenhand.
Foto's »

Mijn wandelschoenen begaven het op het einde van deze tocht na 12 jaar trouwe dienst. Circa 12.30 uur kwamen we bij een klein dorpje, in een hotel werd sinaasappelsap voor ons geperst. De bus werd gebeld en toen reden we weer terug naar ons hotel.

Liesje en Gerard gingen vandaag op zoek naar restaurantjes en zouden de omgeving verkennen.

In een klein winkeltje een kelim ontdekt en gekocht. Chez Pierre, hotel met zwembad was dicht maar daar tegenover zat een enthousiaste Marokkaan met een opkomend hotelletje en hij had ook een restaurantje, Argani genaamd.

Terug in ons hotel gezamenlijk naar Hotel Valléé gelopen voor een pilsje en een lunch. Heerlijk ontspannen, de jongen die onze tafel verzorgde zat vol humor.

’s Avonds hebben we bij Argani gegeten, het eten was lekker. De entourage was minder, we zaten op het balkon, keken in zijn tuin en achter ons hing de was. Boven op de rotsen zagen we een herder wandelen met zijn schapen, hij zocht waarschijnlijk een beschut plaatsje voor de nacht; toen kwam de maan op. Tijdens de wandeling terug scheen de maan op de steile rotswanden en dat gaf een prachtig kleureneffect. Bij hotel Valléé nog even op het terras gezeten, daarna terug naar ons hotel.
Foto's »

Vrijdag 5 juni 2009      Gorges de Dadès - Zagora
Het was druk aan de ontbijttafel vanochtend, mijn broodje wat ik op een bord had gelegd werd door een ander meegenomen en toen was het brood op, de jongeman kon zeker niet wachten op nieuw brood.

We hadden weer een lange dag voor de boeg. Allereerst stopten we in El-Kelaa M’Gouna, deze plaats ligt in het hart van de rozenstreek. Jaarlijks worden 3000 tot 4000 ton rozenblaadjes geoogst. Hiervan wordt gedeeltelijk rozenwater gemaakt en de rest wordt verwerkt in crèmes en de parfumindustrie. We kochten zeep en crèmes, het rook heerlijk en kostte niets.

De koffiestop was in een gerestaureerde Kasba Amridil. We liepen met z’n allen door de velden naar deze Kasba toe. Heerlijk koel was het op de binnenplaats en een zeer innemende jongeman verzorgde alle drankjes.

In Ouarzazate gebruikten we de lunch op een dakterras. Heerlijke sandwich met kaas en tomaat en zoals gewoonlijk een portie frites erbij.

Janny en Paul waren eerst de Ensemble Artisanal binnen-gelopen alvorens aan te schuiven. In deze stad liggen de Atlas-filmstudio’s, deze studio’s voorzien in het levensonderhoud van een flink deel van de bevolking.

Daarna reden we over de uitlopers van de Hoge Atlas richting de Draa vallei, ook wel de vallei van de 1000 Kasba’s genoemd.
De koffiestop was uiteraard bij de Kasba Draa aan het begin van de vallei.
Een aantal malen stopten we om foto’s te maken van een Kasba, bij de 1e stop lag de Kasba prachtig gelegen tegen een bergwand. Helemaal intact en goed onderhouden.
De 2e stop was bij een vervallen Kasba, jammer. De plaatselijke jeugd had wel belangstelling voor ons, maar op de foto wilden ze liever niet!! Toch een paar plaatjes geschoten vanuit de bus.

Vlak voor Zagora knalde een jongen een steen tegen de voorruit van de bus. De chauffeur stopte onmiddellijk en de bijrijder gingen achter de jongen aan. Helaas niet meer te vinden en niemand had hem gezien!! De chauffeur is nog wel bij de plaatselijke politie geweest om dit voorval aan te geven en dat moet ook voor de verzekering.

Toen we bij hotel Ksar Tinsouline aankwamen gebeurde wat ik graag zou willen. Een glaasje rosé op het terras naast het zwembad. Een beter welkom na zo’n hete lange dag was niet mogelijk.

We hadden een heerlijke kamer in een luxe omgeving met een prachtige tuin. We genoten van het zwemmen en eten aan het zwembad.
Foto's »

Zaterdag 6 juni 2009      Zagora
Redelijk op tijd wakker om de kameelgangers uit te zwaaien en uiteraard foto’s van hen te nemen. Heel leuk om de karavaan te zien vertrekken.

Na deze tocht zouden we naar de oude Joodse wijk wandelen onder leiding van een gids. De huizen van de joden worden tegenwoordig bewoond door Arabieren, Haratin en Berbers die de Joodse traditie van het maken van zilveren sieraden voortzetten. De wandeling zelf ging langs muren en over paden onder palmbomen.

In de voormalig mellah staat een verlaten synagoge. Een oude man gaf nog enig uitleg over het gebruik in deze ruimte. De mensen op straat waren niet geweldig vriendelijk, de kinderen werden licht agressief en de gids loodste ons een zilverfabriek binnen met de bedoeling om iets te kopen. De prijzen daar waren belachelijk hoog.

Piet had taxi’s besteld voor de terugweg. De meesten hielden het wel voor gezien.
Een middagje luieren aan het zwembad beviel ons beter want het was bloedverzengend heet.
Foto's »

Zondag 7 juni 2009      Zagora - Marrakech
Weer vroeg op deze ochtend, we zouden om 7.30 uur vertrekken. De koffiestop was zoals op de heenreis in Kasba Draa.

Bij Ouarzatate reden we langs de filmstudio’s en door naar Aït Ben Haddou, een klein dorpje waarin een prachtige gerestaureerde kasba te bewonderen was. Om deze Kasba te kunnen zien moesten we omhoog klimmen, de meesten van de groep hadden daar geen puf in.

Een beetje winkelen en daarna besloten we bij het Riad Maktoub te gaan lunchen. Dat had onze chauffeur ook in gedachten voor ons.

Het was een fijne plek en Sjan en ik hebben weer een heerlijke sandwich kaas gegeten; het was wel een enorme grootte.

Nadien reden we de Hoge Atlas in. De weg door dit gebergte is destijds door de Fransen aangelegd. De passen bieden een panoramisch uitzicht en overal staan kraampjes met aardewerk en mineralen langs de weg. Ook lag er nog wat sneeuw op de hoogste toppen.

Op de Tizi-n-Tichka-pas stopten we heel even en meteen kwamen een aantal mannen hun mineralen aanprijzen.
Even verderop een koffiestop bij café Glouni, een drukke bedoening was het daar. De weg door het Atlas gebergte was prachtig; de weg had veel haarspeldbochten en de uitzichten waren schitterend.

Tegen 18.00 uur kwamen we aan in het Maroccan House te Marrakech. We kregen een mooie kamer op de 5e verdieping. Het hotel was op Marokkaanse wijze ingericht, erg druk met fraai tegelwerk en vele kleden en kussens.
Niet te ver van het hotel een pizza gegeten en gewandeld tot aan het 16e november plein met prachtig verlichte fonteinen. Op de terugweg ontdekten we een aardig restaurant. Als we alcohol wilden drinken moesten we achter de heg plaats nemen, dat mocht niet gezien worden!! We dronken een alcoholvrije cocktail en liepen terug naar ons hotel.
Foto's »

Maandag 8 juni 2009      Marrakech
Na het ontbijt op het dakterras wandelden we richting Medina. Onderweg kwamen we de “Ensemble Artisanal” tegen en wij moesten naar binnen. Ruim 2.00 uur rondgedwaald en van alles gekocht. Achteraf stom natuurlijk, want we moesten er de hele dag mee sjouwen.

We liepen terug naar een prachtig park en vandaaruit zochten we de Koutoubia Moskee.
De Minaret van deze moskee is een meesterwerk van islamitische architectuur. In de Minaret bevindt zich een helling zodat ezels bouwmaterialen naar boven konden brengen. We mochten er als niet-islamiet niet in.

Daarna zochten we de Tombeaux Saadiens, deze behoren tot de mooiste voorbeelden van Islamitische architectuur. Bij navraag hadden we dat snel gevonden, maar helaas het was middagpauze en de graven waren gesloten.

Na de lunch tegenover deze graven gingen we op zoek naar Palais Badi. Een jongeman bood ons zijn begeleiding aan, hij moest toch die kant op. Wij goed van vertouwen trapten daarin tot het moment dat hij vertelde thuis te zijn en geld vroeg. Even later zagen we hem voorbij lopen, gemakkelijk manier van geld verdienen!!
Van het Palais Badi is niet veel meer over, wat muren en een pleintje, overigens heeft Moulay Ismaïl in 1683 alles gesloopt en de materialen gebruikt voor zijn stad Meknès.

Even wat rond gekeken en op zoek naar het volgende project, Palais El Bahia, gesloten.

We doken de soek in, wel weer even leuk al die kleine winkeltjes. Een stratenmaker probeerde stenen neer te leggen terwijl de fietsers, brommers en voetgangers bleven komen. Dat was niet om te werken leek ons maar hij ging rustig verder.

We vonden een heel leuk binnenplaatsje, even wat gedronken, gebruik gemaakt van het toilet en weer terug naar het Palais Bahia.

Dit complex is uitgevoerd met zeer dure materialen zoals marmer, cederhout en zellij tegels.
In het oudste gedeelte zijn appartementen gebouwd rond een met marmer geplaveide binnenplaats, het nieuwere deel bestaat uit ruimtes met uitzicht op een lommerijke binnenplaats. De grote binnenplaats is ook met marmer en zellij tegels geplaveid. In de ontvangstruimte ziet men een plafond van cederhout, beschilderd met arabesken.
De decoratie van de raadskamer is al even schitterend. Verder zien we fraai bewerkte bogen, prachtige plafonds ingelegd met mozaïeken. Alles komt ontzettend goed tot zijn recht omdat alle ruimtes leeg zijn.

We besloten hierna om naar het grote plein, Djemaa El Fna, te lopen. Op het balkon van restaurant Argana konden we van bovenaf alle bedrijvigheid bekijken.

Janny, Paul, Liesje en Sjan wilden het grote warenhuis in de Rue de Bab Doukale nog bekijken, ze kwamen onverrichter zake terug, het warenhuis was gesloten.

Gerard en ik zagen ondertussen het plein veranderen in een groot restaurant.

Het plein vulde zich langzaam met muzikanten, dansers, artiesten, waarzeggers, slangenbezweerders. De UNESCO heeft dit unieke plein tot Werelderfgoed uitgeroepen.
Foto's »

De stadsmuur van Marrakech stamt uit de 12e eeuw en behoort tot de indrukwekkendste van Marokko. Het mooi bewaard gebleven verdedigingswerk omcirkelt de oude stad.

De okerkleuren wisselen met het verstrijken van de dag en de intensiteit van het licht.
Gerard filmde op de terugweg nog een stuk van deze muur.

Wij vonden het erg toeristisch en besloten uiteindelijk terug te lopen naar het hotel, via Café de la Post waar we een tafel reserveerde voor ’s avonds. Alle aankopen weggebracht, even opgefrist en in alle rust heerlijk gegeten.
Foto's »

Dinsdag 9 juni 2009      Marakech - Essaouira
Vanochtend stond de Majorelletuin op ons programma. Circa 15 minuutjes lopen vanaf het hotel.

Jacques Majorelle werd verliefd op Marokko. Hij bouwde een schitterende Moorse villa en rond deze villa legde jij een weelderige tuin aan. Er werden veel pergola’s gebruikt en blauw was de hoofdkleur.

Later werd het huis gekocht door Yves Saint-Laurent.

Bij binnenkomst zagen we prachtig gevormde cactussen, de vijver werd omzoomd door papyrus. Een bambouserai, yucca’s, bougainville en prachtig gekleurde tropische bloemen gelegen aan de wandelpaden.
De tuin was niet groot en na een uurtje hadden we eigenlijk alles gezien en liepen terug naar het hotel.

Daarna zochten we tegen half twaalf een eetgelegenheid. De pizzeria, waar we ons neerzetten, ging pas om half een open.

Maar dat was geen probleem, de pizzeria aan de overkant werd te hulp geroepen en een half uurtje later smulden we van een heerlijke pizza.

Mooi gezicht zoals de eigenaar van de andere pizzatent tussen de auto’s door laveerde en de borden op onze tafel neerzette. Prachtige samenwerking tussen 2 eettentjes.

De bus vertrok om 13.00 uur naar Essaouira.
Een rook- en toiletstop in de middlle of nowhere en later stopten we bij een fabriek waar men olie maakte van de pitten van de vruchten van de Arganiaboom. De vitaminerijke olie die men verkrijgt uit deze pitten wordt voor van alles gebruikt en schijnt zeer heilzaam te zijn.

Een rijtje vrouwen zaten naast elkaar, enkele kraakten de pitten, andere draaiden deze pitten door een molen waaruit een dikke brei tevoorschijn kwam, deze brei moest worden uitgeknepen en nadien aangelengd worden met water. Weer anderen dames roosterden de pitten voor consumptie.

Essaouira was een aardig kustplaatsje. We verbleven in hotel Souiri, erg sober, gelegen in de Medina. Mannen met karren kwamen onze bagage ophalen.
Nadat we ons opgefrist hadden liepen we richting haven.

We vonden meteen een terras met pils. De pils smaakte goed, maar op het terras was het fris. In Essaouiria staat altijd een stevige passaatwind.

Het was druk in het stadje, de politieke partijen waren flink aan het lobbyen en de vrouwen namen een groot gedeelte voor hun rekening, de meesten van hen droegen de karakteristieke haik, een alles bedekkende lange jurk, anderen droegen enkel een hoofddoek.
Lekker gegeten in een Italiaans restaurant.
Foto's »

Woensdag 10 juni 2009      Essaouira
We gingen vandaag ieder onze eigen gang. Gerard en ik liepen naar de haven en kregen uitleg over de visvangst en de materialen die men gebruikte op zee. Erg leuk, maar op het einde werd er geld gevraagd en 10 dinar was niet genoeg!! We lieten het voor wat het was en liepen door naar Chez Sam, een restaurant op het einde van de pier in de hoop er koffie te kunnen drinken. Helaas gesloten.

Terug lopende kwamen we Liesje en Sjan tegen die hetzelfde idee hadden. Via het Bastion liepen we terug naar het grote plein. Onderweg moesten we oppassen voor de meeuwen die boven het schoonmaken van de vis cirkelden. Ze lieten regelmatig een flets poep vallen, vervelend als je eronder stond.

Koffie gedronken op het plein en de Marokkaanse dames bekeken die al weer vroeg politieke flyers rondstrooiden. Na de koffie, de muur van de Medina gefilmd en verder door de straatjes gedwaald. Leuke tas voor mezelf gekocht.
Bij Chez Jeannot aan het strand heerlijke vis gegeten en een glaasje gedronken. Even siësta gehouden en daarna naar de sqala van de Kasba gewandeld. Vanaf het geschutsplatform hadden we een mooi uitzicht.

We troffen elkaar om 19.00 uur in het hotel en liepen naar Allizé, een restaurant waar Henk en Wieger de avond ervoor gegeten hadden.
De sfeer was geweldig, en we konden kiezen uit bijzondere Tajines en couscousschotels.
Onze Chevreaux, geit met uien, tomaat, olijven en rozijnen smaakte heerlijk.
“Nachtclub” bezocht, nog nooit zo’n ballentent gezien.

Donderdag 11 juni 2009      Essaouira

Gezamenlijk langs het strand gewandeld tot aan de kamelen en daar lag een leuk terras voor de ochtendkoffie. Terug via de boulevard, want er stond zoals gewoonlijk een stevige wind.
Janny en Paul wilde graag grote garnalen eten bij de haven, Liesje en Sjan lieten zich een pizza goed smaken op het pleintje en wij hebben in de Medina een pizza gegeten.

Nog de laatste inkopen gedaan voor thuis, de boel afgeleverd op de hotelkamer en het rosé terras van Liesje opgezocht. Sjan en Liesje zaten al aan de rosé dus schoven wij bij hen aan.
’s Avonds bij Chez Sam gegeten, dat viel een beetje tegen. Snelle bediening.
Terras opgezocht, maar het was te koud dus na een snelle koffie terug naar het hotel.
Foto's »

Vrijdag 12 juni 2009      Essaouira - El-Jadida - Casablanca
De laatste dag in Marokko. We reden langs de kust richting Casablanca waar we ’s avonds zouden eten en daarna met een nachtvlucht terug naar huis zouden vliegen. De eerste stop was een dorpje voor Safi. Deze stad is bekend vanwege de fosfaatverwerking en het ruikt daar niet zo lekker.

Na Safi een fotostop, prachtige kliffen langs de kust, jammer dat het een beetje heiig was.

In Oualidia stopten we voor de lunch. Een geweldige plek, we liepen door een prachtig opgezette tuin met fraaie bloemen en planten naar een groot terras met uitkijk op zee.

Genoten van de lunch en de omgeving.

De stop in El-Jadida was voornamelijk voor de Portugese vesting. Hier bevond zich een onderaardse Cisterne, deze werd eerst als voorraadkamer gebruikt, later als munitiedepot en pas veel later als waterreservaat. De reflectie van de zuilen geeft een mysterieus gezicht.

We wandelden door de hoofdstraat van de Medina naar de zeepoort, deze gaf toegang tot de stadswallen. Van hieruit hadden we een goed overzicht op de haven. Jongens sprongen voor geld de diepte in en kregen ze niets dan sprongen ze toch.

Nog even wat gedronken en toen met de bus naar Casablanca.

Omdat we geen hotel overnachting hadden kregen we een maaltijd aangeboden. Daar was in principe niets mis mee, maar de omgeving was niet erg gezellig en het was er bloedheet, de airco deed het niet.

Tijdens dit gezamenlijk diner werden de chauffeur, de bijrijder en de reisbegeleider in het zonnetje gezet door Henk en ze kregen alle drie een fooi.

Terug naar het vliegveld, afscheid genomen van de chauffeur en bijrijder, zij reden meteen terug naar Marrakech en wij checkten in. Meteen de douane doorgelopen en van onze laatste dinaren bier en rosé gekocht weliswaar in een ongezellig tent maar het smaakte goed.
Foto's »

Zaterdag 13 juni 2009      Casablanca - Frankfurt - Schiphol - Eindhoven
Het vliegtuig had een half uur vertraging, we vertrokken om 2.30 uur en dat hebben we in Frankfurt goed gemerkt want voor de aansluiting naar Nederland moesten we rennen.
Om 9.00 uur ’s ochtends landden we op Schiphol, goed gaar natuurlijk want van slapen was niet zoveel gekomen. Koffie gedronken en met de trein van 10.45 uur richting Eindhoven.

Om 12.15 uur kwamen we aan, we namen afscheid van elkaar en beneden stond Moniek met de tweeling op Sjan te wachten. Mats glunderde helemaal toen hij oma zag. Liesje liep naar de zuidkant waar Nell haar opwachtte en Janny, Paul, Gerard en ik naar de Noordkant van het station. Wij hadden meteen de bus van 12.30 uur terwijl Janny en Paul nog even moesten wachten.

We hebben genoten van de reis, en veel gezien. Onze verwachtingen van de Koningssteden waren anders dan de werkelijkheid maar daar heeft de reis niet onder geleden. Soms waren de reisdagen erg vermoeiend maar verder is de reis prima verlopen.
We konden goed met de groep overweg en tussen ons zessen is alles ook prima verlopen.

Irene