Gerard & Irene |
Azië |
Tibet
| mm |
| mm |
| mm |
| mm |
| mm |
|
Rondreis Tibet Zaterdag
4 september 2004 Amsterdam > Londen > Abu
Dahbi 8 Nepalezen waren in Irak vermoord en in Kathmandu werd toen de moskee
in brand gestoken, de spertijd gold ’s middags en ’s avonds
na half tien. Er waren veel militairen op straat aanwezig.
Na een uurtje landden we op Lhasa airport. Een bus bracht ons naar de aankomsthal. Eerst werd van iedereen de temperatuur gemeten, heel simpel door een poortje lopen, even blijven staan en daar kwam de temperatuur tevoorschijn. Daarna moesten we op volgorde van het groepsvisum in de rij gaan staan en kregen we een stempel van de douanebeambte. De bagage lag hier op de binnenplaats en moest door ons met de bagagebonnen worden afgehaald. Pubu, onze Tibetaanse gids, verwelkomde ons met een witte sjaal, de bus
stond klaar en we konden op weg naar Lhasa. De Jokhang tempel is voor pelgrims
het spirituele centrum van Tibet. Het oudste gedeelte dateert uit de 7e eeuw. Volgens de legende wierp Songtsen Gampo zijn ring
in de lucht en beloofde een tempel te bouwen waar deze ring neer zou komen.
De binnenste schrijn herbergt het oudste en meest waardevolle voorwerp in Tibet, het oorspronkelijke standbeeld van Sakyamuni de historische Boeddha, die prinses Wen Cheng 1300 jaar geleden uit Changán meebracht. We hebben tegenover de Jokhang tempelop een dakterras “capechino” gedronken: oploskoffie, met heel veel melk en wat cacao erop. Het was warm verder had dit weinig met koffie te maken. Met de lokale bus reden we naar het Sera
klooster. Sera was kleiner dan Drepung (7000 monniken), maar
bijzonder welvarend en met vergelijkbare macht. Tegenwoordig telt het klooster 300
monniken en sommige gebouwen zijn ingericht als boerderij. Sera werd gesticht
door een van Tsong Khapa’s acht discipelen.
De grootste schat van Sera is een vergulde Chenrezi met
honderden handen en ogen.
Donderdag 9 september: Lhasa
In de kloosters ligt enorm veel geld in schalen, bij de yak boter kaarsjes, tegen de muren geplakt, je kunt het zo gek niet verzinnen of er ligt wel ergens geld. Niemand neemt dit mee, enkel de monniken uit het klooster zagen we af en toe dit geld tellen, dit wordt waarschijnlijk gebruikt voor onderhoud en herstel van de tempels. Ook voor de monniken zelf wordt dit gebruikt en er moet waarschijnlijk ook een gedeelte aan de Chinese regering worden afgegeven. Het Drepung klooster ligt op de hellingen van Gambo ütse.
Dit was het grootste en rijkste klooster van heel Tibet en werd gesticht in 1416
door een discipel van Tsong Khapa. Van de 6000 monniken die hier in 1959 verbleven vluchtte de helft inclusief alle hoge lama’s en de Dalai Lama. De overigen keerde naar huis terug, leerden een vak en huwden. Slechts enkele bejaarde monniken bleven achter om, met toestemming van de Chinezen, de akkers te bewerken. Tegenwoordig verblijven er 400 monniken die in hun onderhoud voorzien met de verkoop van appels uit hun boomgaarden. De muren in de gebedshal tonen een uiterst gedetailleerde Chenrezi in een cirkel van handen en ogen (links) en Yamantaka met acht wachters (rechts). De gouden stoepa’s op het altaar en in de kapel zijn de tombes van de 2e, 3e en 4e Dalai Lama. We zijn nog even in de keuken geweest, hier maakt
men nog gebruik van middeleeuwse fornuizen en gigantische karnen, urnen
en kookpotten. De indeling van het Rode Paleis is
ingewikkeld. Het centrum wordt gevormd door de grote westelijke hal met 4 kapellen.
De Oostelijke kapel is gewijd aan Tsong Khapa, stichter van de Geelmutsen orde. De Zuidelijke kapel is gewijd aan Padmasambhava, de 8e-eeuwse Indiase magiër/heilige. Zijn Tibetaanse vrouw staat bij zijn rechter knie. De Westelijke kapel herbergt 5 gouden stoepa’s. De reusachtige stoepa in het midden bevat het gemummificeerde lichaam van de 5e Dalai Lama. Deze stoepa is bekleed met 3720 kg. goud, ingelegd met halfedelstenen en 14,8 meter hoog. Op de volgende verdieping zijn op de 1e galerij
ramen aangebracht om licht en lucht toe te laten in de grote westelijke hal met
de daarbij behorende kappellen. De Kapel van Kalachakra is bekend
vanwege de schitterende 3 dimensionele mandala.
Op het dakterras hadden we een goed zicht op de werkzaamheden van voornoemde tombe en over Lhasa. Lhasa bestaat eigenlijk uit 2 delen, een Chinees deel; met brede boulevards en immense gebouwen; een Tibetaans gedeelte met kronkelige smalle straatjes en witte huizen die aangetast zijn door de felle zon en extreme koude. Hoewel de Chinezen met harde hand proberen de mystieke
eenheid van het land te verbreken is dat tot op heden niet gelukt.
We bezochten hele kleine tempeltjes zoals het Meru Nyingba klooster, de Jampa Lhakhang en de Gongkar Chode Kapel; deze tempeltjes hadden prachtig bewerkte poorten. De kinderen die in de steegjes speelden wilden ons wel een handje geven.
De eerste stop was bij een enorme Boeddha, uitgehouwen in een rotswand.
Ontelbare witte sjaals hingen rondom dit beeld.
De reis zou ca 1½ uur duren, tenminste als we niet vast liepen op een van de vele wandelende zandplaten. Aan de andere kant stond weer een bus waar wij als eersten in mochten stappen en de lokale bevolking moest daarna maar zien waar een plaatsje voor hen was. De bus zat propvol en een kermisachtige rit volgde naar het klooster. We deelden de kamer met Jan en Jet. Wassen bij de pomp op de binnenplaats en toilet zoals gewoonlijk gaten in de grond.
We hebben een uurtje door het klooster gedwaald,
de fraaie muurschilderingen bewonderd, het grote beeld van Sakyamuni uit
de 8e eeuw, het imposante beeld van Chenrezi met
meerdere hoofden en wel 10.000 handen. Met Gerard in het restaurant (voor toeristen) van het klooster gegeten,
de anderen liepen naar Snowland, buiten het kloostercomplex.
De lunch hebben we gebruikt in het restaurant
van de Kampa’s. Prachtige mensen om te zien, er werd veel yakboter
thee gedronken. Gerard heeft een aantal dames gefilmd en toen ze beelden
terug zagen moesten zij er vreselijk om lachen. Achter mij zat een vader
het eten voor te kauwen voor de baby en stopte het daarna in zijn mondje,
zo ontroerend. We zijn gewapend met een zaklantaarn terug gegaan naar de tempel om de muurschilderingen te bekijken, sommigen waren schitterend andere stukken bijna helemaal vergaan. Hierna hebben we de kora gelopen en allerlei kleine tempeltjes op het terrein bezocht. We liepen tussen de pelgrims en we voelden ons ook zo. In de tempel waar 2 monniken op hele grote hoorns bliezen mochten we
niet fotograferen, heel jammer. De Yumbalagang is gebouwd boven op een berg, ten tijde
van legendes en mythes. Destijds was het een fort en veel groter dan nu.
Met Pubu, onze gids, naar de apotheek, pillen gehaald voor de hoest.
Boodschappen gedaan voor de volgende dagen en heerlijk gegeten in het
Yakhotel. De bagage weer verdeeld en het bed in.
We reden door naar Drigung Til; dit klooster zagen we hoog tegen de berghelling liggen. Via een smalle weg reden we omhoog tot 4400 meter en daar lag een schitterende tempel.
Er waren drie dode mensen afgeleverd en de familie van de overledenen liepen de kora om te bidden. Tegen de avond konden we een ceremonie bijwonen. De dode persoon werd midden op het plein gelegd, opgevouwen in een foetushouding en de monniken voerden diverse rituelen uit.
Vorige reizen kreeg Lucie toestemming om met de groepsleden te gaan kijken. Nu kan dit niet meer omdat een groep Chinezen dit heeft gefilmd en via Internet over de wereld heeft gestuurd. Trouwens Gerard en ik zouden niet mee gegaan zijn, wij vonden dat daar geen kijkers bijhoorden. We kregen met 10 personen een kamer in het “guesthouse”.
Marga en ik hadden een emmer bemachtigd zodat we ’s nachts niet
naar buiten hoefden voor het “toilet”. Bij de winkel bier
gehaald en koud gelegd in de vriezer naast het Yakvlees. Om 21.00 uur
lag iedereen op bed, er was niets te doen. Dit nonnenklooster is van religieuze betekenis omdat hier de grote 8e eeuwse adept Yeshe Tsogyel, gemalin van Padmasambhava, zich terugtrok om te mediteren. De tempel staat op de plek van de grot waar zij verbleef. Er werden door Lucie kamers gereserveerd voor 1 overnachting, maar deze kamers waren zo smerig en over de toiletten willen we al helemaal niet praten. We besloten uiteindelijk tot 17.00 uur te blijven om van de heetwaterbronnen te genieten. Daar zaten we dan met een aantal dames tussen de lokale bevolking. Dat was enig.
Nadien vertokken we naar Medro Gongkar. We kregen hier schone kamers,
wel gezamenlijk gebruik van douches’s en toilet. Helaas de douches
werkten niet, maar er hingen wasbakken net als op een camping.
Tijdens de Chinese invasie werd er veel verwoest, de herstelwerk-zaamheden zijn nog steeds in volle gang, mede dankzij veel vrijwilligers en monniken die terug gekeerd zijn. We hebben de Ganden Kora gelopen, schitterende uitzichten over de Kyi-chu vallei.
Alle felicitatiemails bekeken. De was weg gebracht en toen naar de bar voor het vieren van mijn verjaardag. De groep had er iets bijzonders van gemaakt, chocoladetaart en als cadeautje een prachtige gebedsmolen. Zelfs de stoel was versierd. Daar hebben we wel een glaasje op gedronken. Helga belde ook nog even.
Bij Naga gegeten en daarna terug naar het terras van Dunya waar we met
een aantal luitjes van de groep flink aan de wijn hebben gezeten. Terug
op onze kamer was ik mijn telefoon kwijt, als een haas terug gerend naar
Naga, navraag gedaan, hadden niets gevonden. Een van de bedienden keek
onder de tafel waar we hadden gegeten en gelukkig daar lag ie nog, waarschijnlijk
uit mijn broekzak gegleden. Alles gelukkig weer goed gekomen!!
Bij de Dongu pas, 4800 meter, werd weer gestopt. Deze
pas was glooiend met grazende yaks en ontzettend veel kleur, bruin, geel
en groen. Ook hier keken we onze ogen uit.
Wat een shortcut inhield konden we een uurtje nadien beleven. We vlogen over een droge vlakte, weinig groen, door rivierbeddingen, langs Tibetaanse gehuchtjes en er leek geen einde aan te komen. Ik zat deze keer voorin, had veel last van stof en we werden aardig door elkaar geklutst. Tadji zong en had plezier, hij wist de weg precies en na een dik uur belandden we op een asfaltweg die ons naar Gyantse bracht. Hotel Wu Tse was een redelijk hotel alleen zijn we daar niet gaan
eten, dat duurde uren voordat er iets op tafel kwam.
Daarboven rijst een zuil met op Met Jet en jan hebben we dit klooster
bekeken. ’s Avonds gegeten bij het Yakrestaurant, ook Peter, Rob, marijke, Miebeth
en Sabine kwamen daar eten. Gezamenlijk nadien nog een pilsje gedronken.
Alle houten balken buiten en binnen zijn beschilderd. Er staan prachtige, bewerkte kasten in de woonkamers en ook daar hangen veel versieringen. Op de begane grond leven de beesten en is er ruimte voor werktuigen en
gereedschap.
Aan de westelijke punt staat het Tashilhunpo
klooster: “berg van Glorie” was de zetel van de Panchen
Lama’s, opgericht door de jongste
dicipel van Tsnog Khapa van de geelmutsorde. In 1960 werd Tashilhunpo
door de Chinezen als klooster ontmanteld, toen de 10e
Panchen Lama afwezig was. De Maitreya kapel is gebouwd om een
Boeddha
van
Wij logeerden in het Tenzin hotel, goed hotel, helaas geen water!! Enorme jeuk was nu mijn deel, waarschijnlijk een allergische reactie
(rood lijf) op het hoestdrankje, dus dat kon de prullenbak in. Bij een politiepost onderweg, ergens in de middle of nowhere, moest worden gestopt, de papieren werden nagekeken!! Daarna een stop gemaakt bij een monument wat de afstand van Peking tot daar aan gaf, 5000 km. Wij hadden echter veel meer aandacht voor de bevolking die het land bewerkten en de mensen die daar rondliepen.
Tegen 15,30 uur kwamen we in Sakya, we wilden allemaal een snelle lunch, dat liep uit op een debacle, het duurde ontzettend lang en daarna hadden de meeste groepsleden geen zin meer in het klooster. Wij zijn toch mee geweest.
Dit belangrijke oude klooster, waarvan de naam “taankleurige grond” betekent, bestuurde na de val van de monarchie in de 13e eeuw heel Tibet. Zijn middeleeuwse Mongoolse bouwstijl lijkt in niets op die van de kloosters in Yarlung en Lhasa. Tegen 17.00 uur met 4 i.p.v 5 auto’s op weg naar Lathse,
we moesten allemaal een beetje inschuiven. We overnachtten in een "sfeervol hotel". Er was geen water, gezamenlijke ranzige toiletten,
dus werd het in een teiltje piesen en de Zwitsal washandjes werden
ook weer tevoorschijn gehaald. Tijdens de stops op de hoogvlakte zagen we kudden
Yaks, schapen en geiten. Zelfs fietsers over de hoogvlakte, daar moet je maar zin in hebben!! We verwonderen ons over de snelheid waarmee
de kampa’s vanuit hun kleine behuizing ineens om ons heen stonden.
Ze vroegen naar sigaretjes, water en geld en bleven zeer vriendelijk.
We sliepen in Old Tingri, in een Tibetaans guesthouse, we kregen allemaal een twee persoonskamer met gezamenlijk gebruik van toilet en douche. Wonder boven wonder konden we tussen 19.00 en 24.00 uur genieten van een heerlijke warme douche.
Bij hotel Amdo in het dorp gegeten, geweldige bediening en goed eten.
Op de terugweg nog koekjes en sigaretten gekocht. In het restaurant,
behorende bij het guesthouse, nog even wat gedronken. De kachel werd
gestookt met yakstront maar hier roken we niets van. Na de douche in
mijn lakenzak gekropen en een dubbel donsdekbed over me heen getrokken.
Het was behoorlijk koud.
Diverse stops gemaakt voor bijzondere mooie vergezichten; de 1e pas die we passeerden was de La-Lung pas op 5124 meter hoogte; steeds dichter kwamen we bij de Himalaya, geweldige ervaring om steeds dichter naar die machtige bergketen toe te rijden.
Een stop bij de Milarepa grot:
van alle religieuze meesters en vreemde figuren die in de geschiedenis van Tibet
iets betekend hebben, is Milarepa zonder twijfel
de populairste. Hij was poëet, excentriekeling, kluizenaar, magiër
en heilige, verworvenheden die bij de Tibetanen
hoog aangeschreven staan. Milarepa liet ons 1000 liederen en gedichten na, alsmede
een biografie. Milarepa werd 83 jaar oud en was
een wijze, geïnspireerde zonderling die in het hart van alle Tibetanen
een plaats verwierf.
Door deze enorme kloof reden we naar Zhangmu, laatste plaats voor de grens met Nepal. We kwamen terecht in een enorme vrachtwagenfile. Onze chauffeur, deed net als alle anderen, doorrijden, dus het werd een puinhoop. Hij moest achteruit terug rijden, keren konden we niet. Ook de vrachtwagens moesten achteruit terug rijden. Zeker een uur oponthoud. Dick, Lucie en Pubu snapten er niets van, zij waren net voor de file in het hotel.
In het Pema hotel hadden we een nette kleine kamer, gezamenlijk gebruik
van douche en toilet. Mijn jeuk is inmiddels verdwenen, nu nog de rode
vlekken.
Zo gezegd zo gedaan. We konden redelijk snel naar de andere kant van de aardverschuiving komen en stapten daar een lokale bus in. Dat was een ramp, ramen schoven op en neer, de bagage schoof van achter uit de bus naar voren, lange mensen stootten hun hoofden aan het bagagerek maar het belangrijkste was dat we op weg waren naar Dhulikhel. Na een vreselijke
rit kwamen we aan bij het High Vieuw hotel, prachtig gelegen luxe hotel.
Bij helder weer zouden we de Mnt. Everest van Nepalese kant kunnen bewonderen.
Helaas was het bewolkt.
Alle pakjes in mijn handbagage
moesten open, mijn oplader van de telefoon en fototoestel moest ik inleveren!! Echt chaotische taferelen op het vliegveld van Kathmandu; maar we waren
uiteindelijk onderweg naar Abu Dhabi.
Zondag 26 september: Abu Dhabi > Londen > Amsterdam Irene |
Bij aankomst in Kathmandu kregen we voor 2 dagen een gratis visum voor
Nepal. Ons hotel, Tibet Cottage, was redelijk met een mooi dakterras
waar we ’s middags tijdens de spertijd heerlijk van het uitzicht
konden genieten onder het genot van een glaasje.
Omdat we met de groep ingecheckt hadden was Marga alleen de gelukkige
voor een raamplaats. Na 25 minuten vliegen zouden we de pieken van de
Himalaya te zien krijgen. Iedereen hing natuurlijk aan de linker kant
van het vliegtuig om zoveel mogelijk foto’s te maken en te filmen.
Het was in een woord schitterend toen de Mount Everest tevoorschijn kwam.
Het plein en portaal van de tempel zijn meestal
druk bezet door pelgrims die zich prosternerend in de richting van het heiligste
der heiligen begeven.
Op het debateerplein bereiden
monniken zich voor op hun examen door op rituele wijze proefdebatten te voeren, sommigen in kleermakerszit onder een boom, terwijl anderen
in hun handen klappen om hun argumentatie kracht bij te zetten.
Veel kinderen, moeders en ook de monniken dreunden mantra’s op
en bedelden om geld.
Het was ontzettend
donker, hier en daar hing een spaarzaam lampje,
een zaklamp was wel op z’n plaats geweest.
De reusachtige stoepa, 14 meter hoog, werd in 1933 gebouwd
en herbergt juwelen van onschatbare waarden en een ton goud.
Na de lunch zijn we weer naar de Yokhang tempel gelopen. Nu namen we
de smalle steegjes vanuit de Barkhor.
Bij de Yarlung rivier moesten we overstappen op een
open platbodem, die aangedreven wordt door een omgebouwde tractormotor.
Gezamenlijk met de plaatselijke bevolking voeren we naar de Yarlung
Tsangpo vallei.
Gerard en ik bleven achter
We vervolgden de weg naar de Tandruk tempel, tijdens
de reconstructie van dit klooster is veel verloren gegaan, toch is de uitstraling van
dit complex bijzonder. Op de binnenplaats is een kleine tempel gebouwd met daarin
een 500 jaar oude, beroemde thangka van Tar, gemaakt
van 30.000 parels. Daarnaast hangt een geappliceerde thangka, 1200 jaar oud en
deze stelt Sakyamuni voor.
Onderweg kwamen we voorbij de Nomaden. We zijn gestopt en probeerden
met behulp van Pubu een beetje contact te krijgen.
De dode wordt de volgende dag, op de rug van een
familielid, naar de sky burial plek gebracht. Daar wordt de overledenen
gevild door een monnik en in stukjes gevoerd aan
de gieren. Zij geven dan als het ware de mensen terug aan de aarde.
In het restaurant maakten we daarna kennis met 4 dames uit het Noorden
van Tibet, Samdru, Sentho, Zolha en Antho. Zij nodigden ons uit om met
hen mee te eten en dat hebben Rob, Gerard en ik gedaan. Geweldig zoals
deze dames reageerden. We hebben met behulp van Pubu hun adres gekregen
en we hebben bij thuiskomst de gemaakte foto’s naar hen opgestuurd.
Hopelijk komen deze aan!!
Na het ontbijt gingen we op weg naar het Ganden
Klooster, dit ligt als een amfitheater in een kom op 4500 meter hoogte. Geweldig, wat een prachtig geheel op je verjaardag.
Terug naar het Yakhotel in Lhasa, weer een fijne kamer, heerlijke douche en wc.
Vrijdag 17 september: Lhasa
We stopten vlak voor de Shogupas, 5300 meter, wat we zagen was prachtig, eigenlijk is dit niet
in woorden uit te drukken. Er lag een beetje sneeuw en toen we helemaal
boven op de pas aankwamen, hing die vol met gebedsvlaggetjes. Twee verkopers
probeerden die vlaggetjes ook aan ons te slijten.
Daarna reden we naar de noordelijke
friendship route en vanaf daar zouden we dus de oorspronkelijke route
volgen tot aan Gyantse. Helaas ook daar was men met wegwerkzaamheden
bezig; dus werd richting Shigatse ingezet en zouden we halverwege via
een shortcut terug rijden naar Gyantse.
Kumbum de spectaculaire stoepa-tempel,
waarvan de naam “plaats van duizend beelden” betekent vormt het hart van
het Pelkor klooster en is de trots van Gyantse.
De grote pagode is voorzien van een zware,
Een boerenfamilie gaf toestemming hun boerderij te bekijken. De mensen
wonen op de 1e verdieping, ziet er schitterend uit.
Filmen en foto’s maken was
hier bespottelijk duur.
De Tropu pas van 4950 meter was schitterend, droog,
dor, maar vol gebedsvlaggetjes.
We hebben geluncht in Dingri.
Daarna kwamen we bij een wegblokkade en de paspoorten moesten worden
ingeleverd bij de politie. Foto’s en filmen was verboden.
Op weg voor een spectaculaire tocht, allereerst de “zandkasteeltjes”,
dit blijken ruines van forten te zijn. In de 18e eeuw hebben de Tibetanen
tegen de Nepalezen gevochten.
Lunch hebben we gebruikt bij “Snowland” in het plaatsje Nyalam;
de weg vergezelt ten zuiden van Nyalam een snelstromende rivier door
een geul daarbij geflankeerd door loodrechte wanden. Dit wordt ook wel
de Duivelskloof genoemd. Naarmate de weg daalt worden de bomen dikker,
watervallen storten zich langs de bergwanden omlaag tussen de groene
oases van varens en mos.
Lucie checkte
in voor de groep en toen konden we niet verder…………………………….een
aardverschuiving had afgelopen nacht plaats gevonden. De gids stelde
voor om met de bus tot aan de aardverschuiving te rijden; hij was de vorige
avond al gearriveerd. Aan de andere kant had hij een bus voor ons gereserveerd,
we moesten alleen maar over de puinhoop lopen.
Met de bus naar het vliegveld en daar begon de
hele serie weer opnieuw van fouilleren en scannen om misselijk van te
worden. Riemen en schoenen moesten uit.